Σεισμός. Πυρκαγιά. Πλημύρρα. Έντονα φαινόμενα. Μπορούν να επηρεάσουν και τη δική σου ζωή!

Οι φυσικές καταστροφές μεγάλης κλίμακας, όπως οι πυρκαγιές, τα έντονα καιρικά φαινόμενα, οι πλημμύρες και οι σεισμοί, είναι σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτες και θέτουν σε κίνδυνο πολλές πτυχές της ζωής των ανθρώπων - υγεία, ασφάλεια, στέγαση, πρόσβαση σε τρόφιμα, νερό και άλλα βασικά είδη, για να αναφέρουμε μόνο μερικές. 

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2007), για έναν πληθυσμό, ο κίνδυνος, δηλαδή η πιθανότητα επιβλαβών συνεπειών (θάνατο, τραυματισμό, απώλεια/φθορά περιουσίας, κ.λπ.), από την εκδήλωση πιθανών καταστροφών, είναι ανάλογος του μεγέθους της απειλής (δηλ. της έντασης του φαινομένου) στην οποία εκτίθεται ο πληθυσμός και των τρωτών σημείων (π.χ., της βαθμού ευαλωτότητας) του πληθυσμού αυτού, αλλά αντιστρόφως ανάλογος του επιπέδου ετοιμότητάς του: κίνδυνος=απειλή ×(τρωτότητα ) ⁄ ( ετοιμότητα).

Επομένως:

• Γενικά, η μείωση του κινδύνου, ως διαδικασία πριν την εκδήλωση μιας πιθανής καταστροφής με στόχο τη μείωση ή και εξάλειψη των επιπτώσεών της, οφείλει να εστιάσει σε τρεις άξονες:
• Στην πρόληψη των απειλών, δηλαδή σε οτιδήποτε μπορούμε να κάνουμε προκειμένου να μειώσουμε την πιθανότητα της εκδήλωσης ενός φαινομένου ή/και να μειώσουμε την έντασή του, όπως για παράδειγμα αντιπλημμυρικά έργα, αντιπυρικά έργα, κ.λπ.
• Στη μείωση των τρωτών σημείων, δηλαδή σε δράσεις και μέτρα για τη μείωση της πιθανότητας έκθεσης ή/και εγκλωβισμού του πληθυσμού σε μη διαχειρίσιμες καταστάσεις και συνθήκες, όπως για παράδειγμα μέσω της διασφάλισης διαδρομών/ εξόδων διαφυγής, της μετεγκατάστασης ευάλωτων πληθυσμών πριν από το πλήγμα, κ.λπ.
• Στη βελτίωση της ετοιμότητας έκτακτης ανάγκης, δηλαδή στον προγραμματισμό[1] και στην εκπαίδευση για βέλτιστη αντίδραση κατά την εκδήλωση και κατόπιν μιας καταστροφής.
• Όσο περισσότερα τρωτά σημεία έχει ένας πληθυσμός, για παράδειγμα τα άτομα με αναπηρία και οι οικογένειές τους, τόσο περισσότερο είναι εκτιθέμενος στην περίπτωση εκδήλωσης μιας καταστροφής. Πράγματι, διάφορες μελέτες από όλον τον κόσμο (π.χ., UNISDR, 2014) έχουν πλέον αναδείξει ότι στις περιπτώσεις καταστροφών οποιασδήποτε τυπολογίας τα άτομα με αναπηρία διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο και σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό πλήττονται σε δυσανάλογο αριθμό. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για πολλά ηλικιωμένα άτομα, για άτομα με αυξημένες νοσηλευτικές ανάγκες και γενικότερα για όλα τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα ή/και αυτονομία, προσωρινή ή μόνιμη.
• Για τους πληθυσμούς με αυξημένα τρωτά σημεία (ευάλωτοι πληθυσμοί, όπως άτομα με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις), η βελτίωση της ετοιμότητας έκτακτης ανάγκης, δηλαδή της ικανότητας ανταπόκρισης, θα πρέπει να συνιστά προτεραιότητα.

Το ζήτημα της ετοιμότητας είναι κοινή ευθύνη. Μας αφορά όλους. Αφορά, σαφώς, στην ετοιμότητα των κρατικών μηχανισμών και των επιχειρησιακών ομάδων, όμως αφορά και στην ετοιμότητα και των ίδιων των ατόμων και των οικογενειών τους. Αφορά και στην ετοιμότητα των φίλων, της γειτονιάς και γενικότερα ολόκληρου του πληθυσμού, δεδομένου ότι σε κάποια στιγμή μπορεί ο καθένας να βρεθεί στη θέση να είναι ο μόνος κοντά που να μπορεί να βοηθήσει.

Αναγνωρίζοντας τη σημασία και της ετοιμότητας από πλευράς του πολίτη, η πολιτεία και οι φορείς πολιτικής προστασίας ανά καιρούς προσπαθούν με διάφορους τρόπους και μέσα να ευαισθητοποιήσουν και να ενημερώσουν τον γενικό πληθυσμό. Όμως, σύμφωνα και με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, ειδικά για την προστασία των ατόμων με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις, το ζήτημα της ετοιμότητας χρίζει αυξημένης προσοχής και απαιτεί εκ των προτέρων προγραμματισμό και εξειδίκευση. Λαμβάνοντας μερικά απλά, αλλά στοχευμένα, μέτρα σήμερα, μπορεί ο καθένας μας να προετοιμαστεί καλύτερα για να αντιμετωπίσει μια σειρά από καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

΄Τα άρθρα αυτής της ενότητας έχουν ως στόχο να σας βοηθήσουν να ξεκινήσετε την προετοιμασία σας, να εστιάσετε στα σημαντικά ζητήματα και να θωρακίσετε καλύτερα τον εαυτό σας και τα αγαπημένα σας πρόσωπα.

Καλή ανάγνωση!

[1] Σχέδια/πλάνα καθώς και προμήθειες, εργαλεία και λοιποί πόροι για την υλοποίησή τους.